Miód Pitny

Miód pitny to tradycyjny aromatyczny napój alkoholowy, powstały w wyniku fermentacji brzeczki lipowego miodu pszczelego. Uważany jest za najstarszy napój alkoholowy Europy środkowej i północnej.

 

Miód pitny znany był już w starożytnej Grecji i Rzymie. Wytwarzany był prawie na całym świecie. Na ziemiach polskich wyrabiano go już od czasów słowiańskich, gdy państwo Polskie jeszcze nie istniało. Potwierdzają to liczne relacje kronikarzy i wykopaliska archeologiczne. Miody pitne wyrabiane za czasów Piastów były czyste, składające się tylko z miodu i wody, ewentualnie z dodatkami ziół i owoców. Był to trunek luksusowy i kosztowny a jego produkcja wymagała czasu i poświęcenia. Produkcja miodu pitnego rozwijała się bardzo szybko i już u schyłku XV wieku na ziemiach polskich rozróżniano miody o różnych zawartościach alkoholu. To właśnie w tym okresie po raz pierwszy zapisano nazwę "trójniak" i "czwórniak".

Produkcja

Ze względu na proces sycenia wytwórców miodów pitnych nazywamy miodosytnikami. Proces produkcji miodu pitnego dzielimy na trzy etapy przygotowanie i doprawienie brzeczki, fermentacja, dojrzewanie.
 

Czy wiesz że....

Młody browarnik Michał Saks, twórca miodów pitnych wygrał największy i najbardziej prestiżowy na świecie konkurs miodów pitnych The Mazer Cup. Stworzony, przez niego miód powstawał dwa i pół roku i został uznany za najlepszy trunek całego konkursu.

  • Przygotowanie i doprawienie brzeczki

    Miód pitny to tradycyjny napój alkoholowy, który powstaje w wyniku fermentacji brzeczki miodowej, czyli rozcieńczonego pszczelego miodu. Jego produkcja rozpoczyna się od przygotowania brzeczki. Odpowiednio odmierzona porcja miodu rozpuszczana jest w letniej wodzie pitnej z dodatkiem kwasu cytrynowego. Po rozpuszczeniu miodu i kwasu cytrynowego następuje podgrzewanie brzeczki. Czas warzenia wynosi od kliku do nawet kilkudziesięciu godzin. Długość gotowania ma znaczący wpływ na kolor produktu finalnego. Im dłuższe warzenie tym ciemniejsza barwa miodu. Po warzeniu i ostudzeniu brzeczki następuje uzupełnienie poziomu wody, który został utracony na początku sycenia.

  • Fermentacja i dojrzewanie brzeczki

    Po ostudzeniu brzeczki, następuje dodanie porcji pożywki, przy miodach cięższych zwiększa się jego dawkę do około 1 grama / litr brzeczki. Równie istotne jest zastosowanie odpowiednich raz drożdży. Tu najlepiej sprawdzają się drożdże saccharomyces bayanus przeznaczone do rehydratacji. Miody pitne to specyficzne alkohole, które dojrzewają dość długo. Podczas ich dojrzewania zachodzi wiele zmian w których istotną rolę odgrywa tlen. Miód nabiera smaku i aromatu za sprawą reakcji chemicznych zachodzących między składnikami znajdującymi się w napoju. Dojrzewanie miodu pitnego trwa kilka lat. Miody słabe z mają zawartością cukru dojrzewają szybciej i już po roku nadają się do spożycia.

 

Klasyfikacja jakościowa

Istnieją trzy podstawowe sposoby klasyfikacji miodów pitnych.

  1. Ze względu na zawartość miodu w brzeczce. Według tego podziału wyróżniamy: półtoraki, dwójniaki, trójniaki i czwórniaki.

    • Półtoraki to miody, w których na litr miodu przypada pół litra wody. Półtoraki dojrzewają po 5-10 latach leżakowania. Tak długie leżakowanie spowodowane jest dużym zasłodzeniem, które wpływa na długi proces fermentacji. Są to miody o najlepszym aromacie i największym stopniu trudności przygotowania. Zawierają od 15 do 18% alkoholu

    • Dwójniaki to miody, w których na litr miodu przypada litr wody. Jego proces dojrzewania jest znacznie krótszy niż półtoraków, dojrzewa już po 2-4 latach. Zawartość alkoholu wynosi od od 15 do 18%

    • Trójniaki to miody, w których na litr miodu przypadają dwa litry wody. Trójniaki potrzebują około roku leżakowania nim dojrzeją. Zawierają do 13% alkoholu.

    • Czwórniaki to miody, w których na litr miodu przypadają trzy litry wody. Czwórniaki dojrzewają najszybciej i leżakują od kilku miesięcy do roku. Zawierają do 11% alkoholu.

  2. Ze względu na sposób doprawienia brzeczki: naturalne, chmielone, korzenno-ziołowe oraz owocowe.

    Naturalne, czyli niedoprawiane wytwarzane wyłącznie na bazie miodu. Powstają najczęściej z miodu lipowego dającego najbardziej bogaty smak. Po dodaniu do miodu naturalnego niewielkiej ilości chmielu zmienia się on w miód chmielony nabierając bardziej goryczkowego smaku. 

    Chcąc jeszcze bardziej urozmaicić smak trunku zaczęto przyprawiać miody przyprawami korzennymi oraz ziołowymi. Najpopularniejsze były: korzeń fiołka, korzeń kozłka lekarskiego, płatki róży czy też jałowiec. Komu nie przypadnie do gustu smak korzenno-ziołowy może skosztować miodów z dodatkiem soków owocowych w proporcji nie przekraczającej 25% objętości brzeczki.

  3. Ze względu na sposób przyrządzania brzeczki.

    Chcąc zachować jak najwięcej aromatu zawartego w miodzie oraz wszelkich witamin w nim występujących, miesza się go z wodą i innymi składnikami, jeśli ma to być miód inny od naturalnego, w temperaturze nie przekraczającej 40 °C. Mamy do czynienia z miodem niesyconym. Najbardziej znane miody pitne dostępne w Polsce to : Kurpiowski, Staropolski, Piastowski, Bernardyński, Kasztelański, Jadwiga, Lubelski, Dwójniak Dominikański.

 

Drinki

Miody pitne należy podawać w temperaturze pokojowej, a zimą na gorąco z przyprawami korzennymi lub z kawałkami owoców takimi jak cytryna czy pomarańcza dla przełamania słodyczy. Doskonale nadają się do przechowywania, z czasem nabierają głębokiego smaku i aromatu. Sposób podawania trunku nie zależy jednak od poru roku ale również od zawartości alkoholu. Słabsze trójniaki i czwórniaki podajemy i pijemy jak wino. Natomiast te mocniejsze dwójniaki i półtoraki należy smakować. Nie należy ich od razu przełykać tylko potrzymać w ustach, aż minie miodowy posmak.  

Do najbardziej znanych drinków można zaliczyć:

Orzeźwiający koktajl z miodem pitnym

  • 80 ml miodu pitnego (może być czwórniak)
  • 60 ml niegazowanej wody mineralnej lub soku jabłkowego
  • 10 ml soku z cytryny
  • plasterek cytryny
  • listek mięty

Wymieszaj wszystkie składniki koktajlu, schłodź w lodówce, udekorowanej plasterkiem cytryny i listkiem mięty.

Miodowe Orzeźwienie

  • 80 ml miodu pitnego Trójniak Piastowski
  • 40 ml niegazowanej wody mineralnej
  • 10 ml soku z cytryny
  • 10 ml syropu Grenadina

Wymieszaj wszystkie składniki koktajlu, schłodź w lodówce. Podawaj z kostkami lodu i plasterkiem cytryny.

Marzenie Jadwigi

  • 40 ml miodu pitnego Półtorak Jadwiga
  • 20 ml wódki
  • 20 ml rumu
  • 40 ml toniku
  • 10 ml soku cytrynowego

Wymieszaj wszystkie składniki koktajlu, schłodź w lodówce. Podawaj z kostkami lodu i plasterkiem ananasa i pomarańczy.

 

Miód Pitny